หากนึกถึงการ ผลัดขน หลายคนย่อมนึกถึงสัตว์ แต่ใครจะรู้ว่ามนุษย์เรามีการ ผลัดผม เช่นกันซึ่งในสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมหลายประเภทอาจจะมีการสะสมขนในฤดูหนาวและมีการผลัดขนเมื่อเข้าฤดูใบไม้ผลิหรือฤดูร้อน สำหรับคนเราต่างทราบกันมาบ้างแล้วว่าเส้นผมมีวงจรการเติบโตและหลุดร่วง จึงไม่ชัดเจนว่าการการผลัดผมของคนจะเหมือนสัตว์ได้ 100% เพราะผมระยะพัก (Telogen) จะทยอยกันหลุดแต่ไม่พร้อมกัน บางคนอาจจะมีผมร่วงมากเป็นพิเศษ ในช่วงเริ่มต้นฤดูร้อนและร่วงอีกครั้งในช่วงฤดูใบไม้ร่วง
ทำความรู้จักกับวงจรชีวิตของเส้นผมก่อน
เส้นผมจะมีระยะการเติบโต หลุดร่วงและโตเต็มที่ แบ่งเป็น 3 ระยะ ดังนี้
- ระยะการเจริญเติบโต (Anagen Phase) เป็นระยะเวลาที่ผมงอกงามเป็นอย่างดี การงอกงามของขนจะมีระยะเวลายาวนานประมาณ 3 ปีหรืออาจถึง 7 ปี (เช่นในเด็ก) แต่ในวัยที่คนเราอายุมากขึ้น การงอกของเส้นผมจะลดลง ในระยะนี้ผมของคนเราจะงอกเร็วประมาณ 1 cm. (90% ของเส้นผมอยู่ในระยะการเจริญเติบโต)
2. ระยะพัก (Catagen Phase) เมื่อเส้นผมเจริญเติบโตแล้ว จะเข้าสู่ระยะพักซึ่งเป็นช่วงสั้นๆ ประมาณ 2-3 สัปดาห์
3. ระยะหยุดการเจริญเติบโตหรือเข้าใจง่ายๆ คือโตเต็มที่เตรียมหลุดร่วง (Telogen Phase) เป็นระยะสุดท้าย ซึ่งในระยะนี้ใช้เวลาประมาณ 3 เดือน จะมีเส้นผมที่งอกขึ้นใหม่ดันให้ผมเก่าหลุดร่วงออกไป (10-15% ของเส้นผมอยู่ในระยะหยุดการเจริญเติบโต) จึงเป็นเหตุผลที่ทำให้เส้นผมของคนเรามีทั้งร่วงและงอกขึ้นใหม่ทุกวัน
ซึ่งเส้นผมคนเราจะงอกได้ดีสุดในฤดูร้อนและจะงอกช้าพร้อมทั้งหลุดร่วงมากขึ้นในฤดูฝนและฤดูหนาว การร่วงมากร่วงน้อยขึ้นอยู่กับแต่ละบุคคลและในช่วงเปลี่ยนฤดูนี้ สิ่งที่เหมือนกันทุกคนคือตอนนอนจะเป็นช่วงเวลาที่ผมงอกได้ดีที่สุด
เราอาจเรียกการผลัดเส้นผมว่า ผมร่วงตามฤดูกาล เพราะการร่วงของเส้นผมลักษณะนี้จะชัดเจนในกลุ่มประเทศที่มีความแตกต่างของฤดูกาลที่ชัดเจน ยิ่งถ้าหลังจากการเดินทางไปประเทศที่มีอากาศหนาวเย็นมากสักระยะหนึ่ง ผมอาจจะร่วงได้ ซึ่งส่วนใหญ่จะร่วงมากกว่า 100 เส้นต่อวัน แต่จะค่อยๆ ลดลงหรือหยุดร่วงไม่เกิน 2 สัปดาห์ แต่หากหลัง 2 สัปดาห์แล้วผมยังหลุดร่วงมากผิดปกติ แนะนำให้รีบปรึกษาแพทย์โดยด่วน
