ทุกวันนี้เทคโนโลยีและความสะดวกสบายล้วนพัฒนาก้าวหน้าขึ้นเรื่อย ๆ ทว่าความกดดันก็พลอยทวีขึ้นตาม ส่งผลให้ผู้คนประสบพบเจอกับความเครียดและปัญหามากมายไม่เว้นแต่ละวัน หากใครไม่มีวิธีรับมือที่ดี หรือสะสมปัญหาเอาไว้ภายในจนกลายเป็นภาวะเครียดเรื้อรัง ย่อมส่งผลต่อสภาพจิตใจ และจิตใจก็จะส่งสัญญาณไปที่ส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย จนเกิดเป็นปัญหาสุขภาพและโรคต่าง ๆ ตามมา ผมร่วง ก็คือหนึ่งในผลกระทบที่เห็นได้ชัดจากความเครียดเช่นกันค่ะ
การศึกษาในหนูทดลองของนักวิจัยจากมหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด ซึ่งตีพิมพ์ในวารสาร Nature ค้นพบว่าฮอร์โมนจากความเครียด คือตัวการสำคัญที่ทำให้เซลล์รากผมเข้าสู่ช่วงพักยาว โดยไม่มีการสร้างเซลล์รากผมใหม่ ซึ่งรูขุมขนเป็นหนึ่งในเนื้อเยื่อไม่กี่ชนิดของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมที่สามารถเกิดใหม่ได้ตลอดชีวิต ซึ่งรากขนตามธรรมชาติจะมีวงจรการเจริญเติบโตและระยะพักที่ถูกขับเคลื่อนด้วยเซลล์ของรูขุมขนค่ะ ในช่วงเจริญเติบโต รากผมจะถูกกระตุ้นให้สร้างรูขุมขนและเส้นผมใหม่ จากนั้นเส้นขนจะงอกยาวขึ้นเรื่อย ๆ ขณะในระยะพักตัว เซลล์ต้นกำเนิดจะหยุดนิ่งทำให้เส้นขนหลุดร่วงง่ายขึ้น ดังนั้นหากการทำงานของเซลล์รากขนหยุดนิ่งโดยไม่ยอมสร้างเนื้อเยื่อใหม่ตามปกติ ก็จะกลายเป็นปัญหาผมร่วงและผมบางตามมา
ทั้งนี้นักวิจัยได้ศึกษาการจำลองความเครียดเรื้อรังในหนูทดลอง และพบว่าเซลล์รากผมอยู่ในระยะพักนานมาก โดยไม่มีการแบ่งเซลล์สร้างเนื้อเยื่อขึ้นใหม่ ฮอร์โมนความเครียดในหนูทดลอง หรือเทียบได้กับฮอร์โมนเครียดหรือคอร์ติซอล (Cortisol) ในมนุษย์เป็นตัวกระทำให้เซลล์รากขนหยุดทำงาน ซึ่งโดยทั่วไประยะพักของเซลล์รากขนหรือรากผมจะทำงานช้าลง เมื่อสัตว์มีอายุมากขึ้นตามธรรมชาติ ทว่าเมื่อนักวิจัยลองกำจัดฮอร์โมนเครียดธรรมดาออกไป ระยะพักของเซลล์รากขนสั้นลงอย่างมาก รูขุมขนของหนูทดลองยังคงเข้าสู่ระยะเจริญเติบโตอย่างต่อเนื่องตลอดชีวิต แม้อายุของพวกมันจะมากแล้วก็ตาม
เห็นได้ว่าต่อให้ไม่ใช่อาการเครียดเรื้อรัง แค่ระดับความเครียดทั่วไปก็สามารถส่งผลต่อการทำงานและการแบ่งเซลล์ของรากขนและรากผมได้ค่ะ ทั้งนี้นักวิจัยพบว่าฮอร์โมนเครียดไม่ได้ควบคุมการทำงานของเซลล์ต้นกำเนิดโดยตรง ทว่ามันขัดขวางการทำงานของเซลล์ผิวหนังใต้รูขุมขนที่เรียกว่า หนังแท้ (Dermal Papilla) ซึ่งเป็นส่วนที่มีเลือดและเส้นประสาทมาหล่อเลี้ยงให้เซลล์รากขนและรากผมเกิดการแบ่งตัวนั่นเอง นอกจากนี้ความเครียดยังสามารถกระทบต่อการผลิตเม็ดสีของผมขึ้นมาใหม่ เนื่องจากมันไปกระตุ้นระบบประสาทอัตโนมัติรวมถึงเซลล์ที่ทำหน้าที่ผลิตเม็ดสีให้หมดไป จึงส่งผลเป็นผมหงอกก่อนวัยอันควร
ถ้าคุณเป็นคนหนึ่งที่กำลังตกอยู่ในภาวะเครียด หรือเครียดเรื้อรัง หากเป็นไปได้ควรมองหาที่ปรึกษา หรือพบแพทย์เฉพาะทางย่อมเป็นทางเลือกที่ดีต่อตัวเองที่สุดค่ะ อีกทั้งอาการเครียดก็ส่งผลต่อฮอร์โมนในร่างกายจนทำให้เกิดภาวะผมร่วงมากผิดปกติได้ ดังนั้นเบื้องต้นควรหาวิธีจัดการกับต้นเหตุที่ทำให้เครียด ลองหากิจกรรมผ่อนคลายทำ ออกกำลังกาย กินอาหารที่ดีมีประโยชน์ หรือหากคุณต้องการคำแนะนำ และหาวิธีแก้ไขรักษาภาวะผมร่วงของตัวเอง สามารถเข้ามาปรึกษากับเราได้ที่ APEX Hair Center เรายินดีช่วยประเมินอาการ และหาแนวทางการรักษาที่เหมาะสมและดีกับคุณมากที่สุดค่ะ
