ฟันคุด คืออะไร…ทำไมถึงต้องผ่า
“ผ่าตัดฟันคุดไม่ได้น่ากลัวอย่างที่คิดเลย แต่การปล่อยฟันคุดไว้อย่างนั้น ไม่ยอมผ่าออก อาจส่งผลกระทบถึงสุขภาพช่องปากได้หลายอย่าง เพียงไปเอกซเรย์ตรวจเช็คหาตำแหน่งของฟันคุดหากเจอ สามารถนัดทันตแพทย์เตรียมตัวผ่าฟันคุดก่อนที่จะเกิดผลเสียในภายหลังได้”
สุขภาพในช่องปากที่นอกจากการดูและเรื่องความสะอาดและ ปัญหาฟันผุ รวมถึงอาการปวดฟันแล้ว ก็มีอีกหนึ่งเรื่องที่หลายคนยังข้องใจและแอบกังวลอยู่ คือ ฟันคุด เพราะบางคนก็เคยมีประสบการณ์กับฟันคุดมาบ้างแล้ว โดยเฉพาะในกลุ่มคนที่จัดฟัน เพราะเมื่อสแกนฟันบางรายมักเจอฟันคุด คุณหมอจะให้ผ่าฟันคุดก่อนเกือบจะทุกเคสก็ว่าได้ แต่กับคนที่ยังไม่รู้ตัว ไม่เคยแม้จะรู้สึกถึงการมีตัวตนของฟันคุดมาก่อน คงสงสัยกันบ้างว่าฟันคุดเรามีไหม แล้วเมื่อไรจะแผลงฤทธิ์ปวดจนต้องไปผ่า หรือว่าควรไปผ่าฟันคุดก่อนดี
ฟันคุดคืออะไร
ฟันคุด ภาษาอังกฤษเรียกว่า (Impacted Tooth, Wisdom Tooth) ฟันคุดคือฟันที่ไม่สามารถขึ้นได้ตามปกติในช่องปาก อาจจะโผล่มาบางส่วนหรือฝังอยู่ในกระดูกขากรรไกรทั้งซี่ โดยสาเหตุที่ฟันคุดไม่โผล่เหมือนฟันซี่อื่น เพราะว่าฟันคุดขึ้นช้ากว่าฟันซี่อื่น ๆ ทำให้ไม่มีช่องว่างเพื่อที่จะโผล่ขึ้นมาได้
โดยฟันซี่ที่พบว่าเป็นฟันคุดบ่อยที่สุด คือ ฟันกรามล่างซี่สุดท้าย ซึ่งอยู่ด้านในสุดของกระดูกขากรรไกรล่าง ปกติแล้วฟันซี่นี้ควรจะขึ้นในช่วงอายุ 16-25 ปี โดยอาจโผล่ขึ้นมาในลักษณะตั้งตรง เอียง หรือนอนในแนวราบ และมักจะอยู่ชิดกับฟันซี่ข้างเคียงเสมอ ทว่าฟันคุดก็สามารถเจอกับฟันซี่อื่น ๆ ได้เหมือนกัน เช่น ฟันเขี้ยว (Canine) ฟันกรามน้อย (Premolar) เป็นต้น
ฟันคุดมีทุกคนไหม
ฟันคุด เป็นฟันซี่หนึ่งใน 32 ซี่ ฉะนั้นฟันคุดมีกันทุกคนไหม ตอบได้เลยว่ามี แต่ฟันคุดจะขึ้นหรือฝังอยู่ใต้กระดูกขากรรไกร อันนี้ก็ขึ้นอยู่กับลักษณะฟันของแต่ละคน
ฟันคุด ไม่ผ่าได้ไหม
เชื่อว่าหลายคนสงสัยว่าทำไมเราต้องผ่าฟันคุด ถึงจะมีฟันคุดแต่ไม่มีอาการเจ็บปวดใด ๆ ไม่ได้จัดฟัน จำเป็นต้องผ่าฟันคุดไหม คำตอบคือ ผ่าดีกว่า เพราะถ้าปล่อยฟันคุดให้เกหรือฝังอยู่ในกระดูกขากรรไกร อาจก่อให้เกิดปัญหาสุขภาพฟันตามมาอีกหลายอย่าง เจอทันตแพทย์บ่อยขึ้นทั้งที่ไม่ควร ที่สำคัญการผ่าฟันคุดออกก่อนที่จะเจอกับอาการปวดฟันคุด เป็นทางเลือกที่เจ็บน้อยกว่า
ผ่าฟันคุด เหตุผลที่ ทันตแพทย์อยากให้ผ่าฟันคุดทั้งที่ยังไม่มีอาการเจ็บปวด
- ช่วยป้องกันการอักเสบของเหงือกที่ปกคลุมฟัน
หากมีเศษอาหารเข้าไปติดอยู่ใต้เหงือก แล้วไม่สามารถทำความสะอาดได้ เชื้อแบคทีเรียที่มาสะสมอยู่จะทำให้เหงือกอักเสบ ปวดและบวมเป็นหนอง อักเสบจะลุกลามไปใต้คาง หรือใต้ลิ้น ทำให้เกิดการแพร่กระจายของเชื้อโรคไปยังส่วนอื่น ๆ และหากฟันคู่สบงอกยาวลงมากัดโดนเหงือก จะยิ่งทำให้อาการปวดฟันรุนแรงมาก
- ช่วยป้องกันฟันผุ
เนื่องจากซอกฟันระหว่างฟันคุดกับฟันกรามซี่ที่สองที่อยู่ชิดกัน เป็นส่วนที่ทำความสะอาดได้ยาก เศษอาหารจะติดค้างอยู่ซึ่งอาจทำให้เกิดฟันผุได้กับฟันทั้งสองซี่นี้
- ช่วยป้องกันอาการปวดฟัน
แรงดันจากฟันคุดที่พยายามดันขึ้นมาจะก่อให้เกิดอาการปวดฟันกรามซี่ที่ 3 หรือในบางคนอาจมีรากฟันคุดที่ยาวจนไปกดหรือเกี่ยวคลองประสาทและเส้นเลือดที่อยู่ในขากรรไกร ก่อให้เกิดอันตรายต่อเส้นประสาทและเส้นเลือดนั้นได้ จึงควรผ่าฟันคุดออกก่อนที่จะเกิดความทรมานดังกล่าว
- ช่วยรักษารากฟันและกระดูกฟัน
การผ่าฟันคุดออกตั้งแต่เนิ่น ๆ จะช่วยป้องกันการละลายตัวของกระดูกรอบรากฟัน รวมทั้งยังช่วยรักษารากฟันข้างเคียงที่ติดอยู่กับฟันคุดด้วย เพราะหากถอนฟันคุดล่าช้าเกินไป แรงดันของฟันคุดที่พยายามจะดันตัวเองขึ้นมาอาจส่งผลกระทบให้กระดูกรอบรากฟันและรากฟันในบริเวณนั้น ๆ และส่วนที่ใกล้เคียงถูกทำลายได้
- ช่วยป้องกันการเกิดถุงน้ำหรือเนื้องอก
ฟันคุดที่ทิ้งไว้นานไปเนื้อเยื่อที่หุ้มรอบฟันคุดอาจจะขยายใหญ่ขึ้นกลายเป็นถุงน้ำ แล้วโตขึ้นโดยไม่แสดงอาการเลย จนในที่สุดเกิดการทำลายฟันซี่ข้างเคียง และกระดูกรอบ ๆ บริเวณนั้น ซึ่งหากไม่เคยได้รับการตรวจฟัน ไม่เคยรู้ตำแหน่งฟันคุด ก็มักจะรู้ตัวอีกทีเมื่อเห็นใบหน้าเอียง หรือขากรรไกรข้างหนึ่งใหญ่กว่าอีกข้าง
ซึ่งถ้าพบและรีบทำการผ่าตัดออกได้เร็วก็จะช่วยลดการสูญเสียอวัยวะขากรรไกร ทั้งยังสามารถรักษารูปหน้าให้เหมือนเดิมได้ แต่ถ้าถุงน้ำหรือเนื้องอกมีขนาดใหญ่มาก ๆ ก็อาจต้องตัดขากรรไกรบางส่วนออกไป ทำให้เสียรูปหน้าบริเวณนั้นได้
- เพื่อป้องกันกระดูกขากรรไกรหัก
เนื่องจากการที่มีฟันคุดฝังอยู่ จะทำให้กระดูกขากรรไกรบริเวณนั้นบางกว่าตำแหน่งอื่น เกิดเป็นจุดอ่อน เมื่อได้รับอุบัติเหตุ หรือแรงกระทบกระแทก กระดูกขากรรไกรบริเวณนั้นอาจจะหักได้ง่าย
- ช่วยลดอาการปวดฟันในผู้ที่ต้องใส่ฟันเทียม
ผู้ที่ต้องใส่ฟันเทียมหากไม่ถอนฟันคุดออกก่อน ฟันเทียมด้านท้ายอาจไปกดกระดูกรอบฟัน ส่งผลให้กระดูกส่วนนั้นถูกทำลาย และมีอาการปวดบริเวณด้านท้ายฟันเทียมทุกครั้งที่ต้องใส่ฟันเทียม
- วัตถุประสงค์กรณีอื่น ๆ
เช่น ในการจัดฟัน อาจต้องถอนฟันกรามบางซี่ออกเสียก่อนในบางราย เพื่อให้ง่ายต่อการเคลื่อนฟันซี่อื่น ๆ เป็นต้น
การเตรียมตัวก่อนผ่าฟันคุด
- พักผ่อนให้เพียงพอก่อนวันผ่าฟันคุดควรนอนให้เต็มอิ่ม
- รับประทานอาหารให้พออิ่มท้อง อย่ารับประทานน้อยหรือมากจนเกินไป
- งดดื่มเครื่องดื่มมึนเมาและงดสูบบุหรี่
- ควรแปรงฟันและทำความสะอาดช่องปากให้พร้อมก่อนเข้ารับการผ่าฟันคุด
- ควรทำจิตใจให้ผ่อนคลาย ปล่อยตัวตามสบาย ไม่เกร็ง เพราะการเกร็งอาจทำให้เกิดอาการขากรรไกรค้างได้
- หากมีโรคประจำตัวควรแจ้งทันตแพทย์ให้ทราบก่อนเข้ารับการผ่าฟันคุด
ผ่าฟันคุดที่ไหนดี
ที่ APEX DENTAL SMILE STUDIO การผ่าฟันคุด ด้วยทันตแพทย์ผู้เชี่ยวชาญขึ้นอยู่กับความยากง่ายในการผ่าฟันคุดในแต่ละเคส
ประสบการณ์ของคนที่ผ่าฟันคุดว่าเจ็บอย่างนั้น ปวดอย่างนี้ ทั้งที่จริง ๆ แล้วการผ่าฟันคุดไม่ได้น่ากลัวและไม่เจ็บอย่างที่คิดเลย
โดยขั้นตอนการผ่าฟันคุด ทันตแพทย์จะฉีดยาชาเพื่อระงับความรู้สึก หลังจากนั้นก็จะเปิดเหงือกให้เห็นฟัน และใช้เครื่องกรอตัดฟันออกมา จากนั้นก็จะล้างทำความสะอาดแผลผ่าตัดก่อนจะทำการเย็บปิดแผล เท่านี้ก็เรียบร้อยและสามารถกลับบ้านได้ทันที
ผ่าฟันคุด จะบวมไหม
หลังจากผ่าฟันคุด อาการที่พบบ่อยคือจะมีอาการปวดและบวมบริเวณแก้มด้านที่ทำการผ่าตัด แต่หากทานยาแก้ปวดและยาปฏิชีวนะที่ได้รับไป อาการบวมและอาการปวดก็จะบรรเทาลงได้ภายใน 1-2 วัน แต่ถ้าหลังผ่าตัด 2-3 วันแล้วอาการปวดบวมยังไม่หาย ควรรีบกลับไปพบทันตแพทย์
วิธีดูแลตัวเองหลังผ่าฟันคุด
- ทันตแพทย์จะแนะนำให้กัดผ้าก๊อซให้แน่นเป็นเวลา 2 ชั่วโมงหลังการผ่าตัดหรือถอนฟันเป็นอย่างต่ำ
- หากเลือดไม่หยุดไหล ควรประคบแก้มด้วยน้ำแข็งในบริเวณที่ทำการผ่าตัดหรือถอนฟัน
- วันแรกห้ามใช้น้ำหรือน้ำยาใด ๆ บ้วนปาก วันที่สองสามารถใช้น้ำยาบ้วนปากหรือน้ำเกลืออุ่น ๆ ได้ โดยบ้วนเบา ๆ โดยเฉพาะหลังอาหาร
- แปรงฟันทำความสะอาดช่องปากตามปกติ แต่ระมัดระวังอย่าให้โดนแผลบริเวณที่ผ่าตัดหรือถอนฟัน
- รับประทานอาหารอ่อน ๆ สัก 3-5 วันหลังการผ่าตัด
- รับประทานยาตามแพทย์สั่ง
- ห้ามใช้นิ้วหรือไม้จิ้มฟันกดหรือแคะแผล ห้ามดูดแผลเล่น
- งดเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ บุหรี่ อาหารรสจัด
- หากมีอาการบวมผิดปกติควรกลับมาพบทันตแพทย์โดยเร็ว
- หลังจากผ่าตัด 7 วัน แพทย์จะทำการนัดเพื่อตัดไหมเย็บแผล
APEX DENTAL SMILE STUDIO
สาขาเพลินจิต โทร. 062 662 3000 085 000 0855
สาขาทองหล่อ โทร. 081 940 9974 087 695 8222
