นพ.เอกลัคณ์ ธรรมสุนทร
บริเวณใบหน้าส่วนบน (upper face) ซึ่งประกอบด้วย หน้าผาก คิ้ว และดวงตานั้น มีความสำคัญในด้านความงาม เนื่องจากเป็นบริเวณส่วนกลางของใบหน้า ที่เมื่อพบปะกันจะจึงมักมองเห็นเป็นสิ่งแรกแล้ว ยังเป็นบริเวณที่แสดงถึง อารมณ์, ช่วงวัย, ความอิดโรยอ่อนล้า แม้กระทั่งในทางการแพทย์เองบริเวณนี้ ยังเป็นส่วนแรกของใบหน้าที่แสดงถึงภาวะก้าวสู่วัยชรา (Ageing process) อีกด้วย
ความสำคัญดังกล่าวนี้ทำให้การที่เรามีปัญหาเกี่ยวกับใบหน้าส่วนบน เช่น ริ้วรอยบริเวณหน้าผาก หรือรอบดวงตา คิ้วหรือเปลือกตาตก ย่อมทำให้มีผลเกี่ยวกับความงามบนใบหน้า ดูมีอายุ อ่อนล้า ขาดความสดใสและกระฉับกระเฉง ซึ่งในบทความนี้จะกล่าวถึงปัญหาของคิ้วและเปลือกตาตกเท่านั้น
มีคำกล่าวที่ว่า “คิ้วเป็นมงกุฎของใบหน้า” ซึ่งเป็นคำกล่าวที่แสดงให้เห็นถึงความสำคัญของตำแหน่งของคิ้ว การที่คนเรามีตำแหน่งของคิ้วที่เปลี่ยนไป ย่อมมีผลกระทบถึงสัดส่วนของความงามของใบหน้า(Golden ratio) อย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ ในผู้สูงวัยภาวะก้าวสู่วัยชรานั้นทำให้มีการเปลี่ยนแปลงของเนื้อเยื่อที่ใบหน้า ได้แก่ ผิวหนังขาดความกระชับ ไขมันใต้ผิวหนังลดลง และมีการเปลี่ยนตำแหน่ง แม้กระทั่งการเปลี่ยนแปลงของกะโหลกศีรษะ สิ่งเหล่านี้มีผลทำให้คิ้วและเปลือกตาหย่อนคล้อยหรือตกลงจากตำแหน่งเดิม ในบางรายอาจมีผลเกี่ยวกับการมองเห็นด้วย เนื่องจากเปลือกตาที่ตกลงมานั้นได้มาบดบังการมองเห็นบางส่วน
สาเหตุ
ส่วนใหญ่แล้วสาเหตุของคิ้ว และเปลือกตาตก มาจากภาวะก้าวเข้าสู่วัยชรา ซึ่งทำให้เนื้อเยื่อบริเวณหน้าผากและรอบดวงตามีการหย่อนคล้อยและเคลื่อนลง โดยส่วนใหญ่แล้วมักจะเกิดกับคิ้วด้านนอก 1/3 ด้านขมับก่อน ดังนั้นเมื่ออายุมากขึ้น จะเห็นว่าผู้สูงอายุจะมีปัญหาคิ้วตก ร่วมกับมีเปลือกตาด้านหางตาตกลงจนบดบังการมองเห็นได้ ในด้านความงามนั้นการที่คิ้วตก หรือเปลือกตาตก ทำให้ใบหน้าดูหมองเศร้า ทำให้ดูมีอายุกว่าความเป็นจริง
อย่างไรก็ตามภาวะคิ้ว-เปลือกตาตกอาจเกิดจากความเจ็บป่วยอื่นๆ ได้ เช่น กล้ามเนื้อหน้าผาก (frontalis muscle) อ่อนแรง, เส้นประสาทที่มาเลี้ยงกล้ามเนื้อใบหน้าผิดปกติ ได้แก่ Bell’s Palsy หรือมีเนื้องอกกดทับเส้นประสาท หรืออาจเกิดจากโรค Myastenia gravis ก็ได้ ซึ่งแพทย์จะตรวจวินิจฉัยเพื่อหาสาเหตุก่อน หากตรวจพบก็จะดำเนินการแก้ไขรักษาต่อไป
การรักษา
การรักษาภาวะคิ้ว-เปลือกตาตกส่วนใหญ่รักษาด้วยการผ่าตัด ซึ่งมีหลายวิธี ได้แก่
- Transblepharoplasty brow lift
- Direct brow lift
- Midforehead lift
- Endoscopic brow lift
- Pretrichial brow lift
- Coronal brow lift
การผ่าตัดแต่ละวิธีจะมีข้อดีและข้อเสียที่แตกต่างกัน และมีผลต่อการแก้ไขปัญหาที่แตกต่างกัน ซึ่งทำให้คนไข้แต่ละคนจะได้รับการรักษาที่แตกต่างกันด้วย โดยแพทย์จะเป็นผู้พิจารณาเลือกวิธีผ่าตัดที่เหมาะสมสำหรับปัญหาของคนไข้ซึ่งแต่ละวิธีจะมีรอยผ่าตัดดังรูป
Browpexy (direct brow)—transblepharoplasty (1), direct brow (2), midforehead (3), temporal lift (4), pretrichial (5), endoscopic (6), coronal (7)
นอกจากนี้การผ่าตัดยังมีแผลผ่าตัดซึ่งขึ้นกับคนไข้ว่ายอมรับแผลได้มากน้อยเพียงไร อย่างไรก็ตามอาจเปรียบเทียบวิธีผ่าตัดแต่ละวิธีได้ดังนี้
From Nahai, F.R., 2013. The varied options in brow lifting. Clin. Plast. Surg. 40, 101–104.
√ = value range from √= least favorable to √√√√ = most favorable
ทางเลือกที่เป็นที่นิยมในปัจจุบันได้แก่ Direct Brown Lift และ Endoscopic Brown Lift ซึ่ง Direct Brown Lift มีการพัฒนาขึ้นเป็นการผ่าตัดที่เรียกว่า Subbrown Lift คือเปลี่ยนแผลผ่าตัดจากบนคิ้วมาด้านล่างของคิ้ว เพื่อให้รอยผ่าตัดสังเกตได้ยากขึ้น ซึ่งเป็นจุดด้อยของการผ่าตัดแบบนี้ สำหรับ Endoscopic Brown Lift ปัจจุบันได้มีการใช้ร่วมกับ Endotine ซึ่งเป็นวัสดุทางการแพทย์ที่ช่วยในการยกกระชับผิวที่หย่อนคล้อยให้กลับมาตึงกระชับอีกครั้ง ซึ่งนอกจากความตึงกระชับจะเกิดจากแรงดึงของ Endotine โดยตรงแล้ว ในระหว่างที่ Endotine ทำการยึดเนื้อเยื่อผิวก็จะค่อยๆ สร้างพังผืด หรือคอลลาเจนขึ้นมาโดยรอบ ทำให้เกิดแรงตึงใต้ผิวดึงรั้งให้ผิวยกกระชับขึ้นด้วย Endotine จะสลายไปได้เองภายใน 6-12 เดือน โดยพังผืดหรือคอลลาเจนที่เกิดขึ้นจะยังคงอยู่ และทำหน้าที่ยกกระชับผิวได้อีกนานหลายปี Endotine เป็นวัสดุที่มีความปลอดภัย ผ่านการรับรองมาตรฐานจาก FDA สหรัฐอเมริกา สามารถสลายตัวได้หมดไม่เหลือตกค้างอยู่ในร่างกาย การดึงหน้า ยกคิ้ว ด้วย Endotine เป็นการผ่าตัดเล็ก ใช้เวลาผ่าตัดไม่นาน แผลผ่าตัดมีขนาดเล็ก รอยแผลสามารถซ่อนไว้บริเวณไรผมเหนือหน้าผาก
ภาวะไม่พึงประสงค์จากการรักษา
เช่นเดียวกับการรักษาด้วยการผ่าตัดประเภทอื่นๆ ย่อมมีความเสี่ยงต่อภาวะไม่พึงประสงค์ภายหลังการผ่าตัดทั้งสิ้น แต่เนื่องจากการผ่าตัดวิธีนี้เป็นการผ่าตัดเล็ก ความเสี่ยงต่อภาวะไม่พึงประสงค์จึงค่อนข้างต่ำ
ภาวะไม่พึงประสงค์ที่พบได้จากการผ่าตัดได้แก่ แผลอักเสบติดเชื้อ, บวมช้ำ อักเสบ, บริเวณหน้าผากชา จากการบาดเจ็บของเส้นประสาท, คิ้วไม่เท่ากัน
ปรึกษาศูนย์ศัลยกรรม Apex Medical Center
📞0888-7000-39 📞0888-7000-16
📲 Line@ http://line.me/ti/p/%40APEXsurgery